سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان با موضوع “جهاد تبیین و ضرورت اصلاح برداشت های ناروا از دین”، سال ۱۴۰۱
خلاصه ای از جلسه اول: دین ما دینی نیست که صرفاً با آگاهی کارش راه بیفتد، چرا که اگر این طور بود موضوع خیلی ساده تر بود. علم و آگاهی قدم اول برای درک عمیق دین است. خداوند متعال در کنار تعلیم کتاب، عنوان دیگری را بلافاصله در حد تعلیم کتاب مطرح فرمودند به نام تعلیم حکمت. خداوند در قرآن می فرماید: پیامبر من به آنها هم کتاب بیاموز و هم حکمت را. کسی نیازمند حکمت است که بخواهد مسائل پیچیده را حل کند. قرآن بدون تدبر قابل استفاده نیست. خداوند متعال پیچیدگی هایی را در دین قرار داده است تا ما بیشتر به دنبال کسب آگاهی برویم. یکی از مسائل مورد بحث همین است که دین یک امر سرشار از ابهام و پیچیدگی است ولی نه آنچنان که بعضی ها گفته اند نمی توان به حقیقت دین رسید، این خلاف عقل و حکمت الهی است. دین چیزی است که به تأمل می شود فهمید. در قرآن متشابهاتی هست ولی افراد به دنبال محکمات نمی روند و دچار برداشت های غلط از دین می شوند. پس از فهمیدن دین با تعقل، فهمیدن دینداری هم نیازمند تعقل است. وقتی کسی فهم درستی از دین نداشته باشد، پیامبران را تمسخر می کند. دین ابهام دارد ولی با تعقل و تأمل قابل درک است. پیامبر رحمت للعالمین هستند. امیرالمومنین می فرمایند: خداوند آخرین پیامبرش را به اشاره مبعوث کرد نه به صراحت، لذا سخنان او قابل برداشت های متفاوت بود و همین برداشت های متفاوت هم مهلتی بود برای کفّار که اگر انکار کردند، زود نابود نشوند و این ابهام قرآن را پیامبر هم در کلامش دارد. پس دین اساساً محل تفکر و تعقل و طبیعتاً فرصتی برای برداشت های نادرست است و این برداشت های نادرست بعضاً عمدی و بعضاً غیر عمدی است. خداوند در قرآن می فرماید: یهودیان کسانی هستند که کلمات را تحریف می کنند و معنای دیگری برایش می گذارند. این آیه نمونه ای از برداشت های نادرست عمدی اط دین است. روان شناسان معتقدند که افراد بر اساس دانش و آگاهی خود عمل نمی کنند بلکه بر اساس تلقی و نگرشی که نسبت به مسائل دارند، عمل می کنند.
