همایونفر با بیان اینکه سند ملی مسجد درصدد هم‌افزایی مساجد است، گفت: این سند شامل چهار بخش مفهومی است و در نگاه بلندمدت می‌کوشد ظرفیت خانه‌های خدا را در جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی به کار بگیرد.
به گزارش روابط عمومی بنیاد هدایت؛ سند ملی مسجد با مدیریت سازمان تبلیغات اسلامی و همراهی و همکاری دستگاه های متولی این عرصه در دست تدوین است. به منظور بررسی آنچه این سند در پی تحقق و انجام آن است با «محمد همایونفر»، پژوهشگر راهبردی حوزه فرهنگ و نماینده سازمان تبلیغات اسلامی در تدوین سند و مسئول کمیته تحقیق سند گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:
همایونفر با بیان اینکه این سند راهبردی است تا دستگاه های فرهنگی در ساختار نظام اسلامی در موضوع مسجد هماهنگ شده و برای ارتقای مساجد هم افزا شوند، اظهار کرد: در این سند در مرحله نخست به دنبال این هستیم که مجموعه دانش و تجارب در مدیریت مساجد از ابتدای انقلاب تا کنون را به خدمت بگیریم و با ارزیابی مجدد روی نگاه ها و زاویه دیدی که از سوی صاحبنظران و مولفان و اندیشمندان این عرصه ارائه شده و نیز اسناد راهبردی ای که تا کنون در نهادهای مختلف نظام تدوین شده است، به جمع بندی برسیم تا سندی با ویژگی های خاص تدوین شود.
نماینده سازمان تبلیغات اسلامی در تدوین سند ملی مسجد تصریح کرد: این ویژگی ها عبارتند از: مبتنی بر دانش محوری در پاسخگویی به نیازهایی که در ارتقای کارکردی و نقش مساجد در مسیر جامعه پردازی و تمدن سازی موردنیاز است. دوم، امکان تفاهم و مشارکت نهادها در حرکتی منسجم را فراهم کند و همه احساس کنند نقشه ای واحد وجود دارد و به نوعی واگرایی بین نهادها وجود نداشته نباشد و حتی بخش های مردمی به عنوان مدیر و حامی اصلی مساجد، بهره لازم را از این برنامه منسجم تدوین شده در ساختارهای نظام ببرند.
وی ادامه داد: سومین ویژگی مدنظر در این سند، ابتناء بر نگاه کوتاه مدت و بلندمدت بر اساس گام دوم انقلاب اسلامی است یعنی حرکت به سوی جامعه سازی و تمدن سازی.
دستاوردهای کوتاه مدت سند ملی مسجد برای گام دوم انقلاب
همایونفر تصریح کرد: در نگاه کوتاه مدت این سند باید پاسخگوی ساماندهی مدیریت کلان مساجد باشد و در جهت ارتقای کارکردها و خدمات اجتماعی مساجد در مقابله با چالش های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی عمل کند یعنی نهاد مسجد کارکردهایش ارتقاء یافته و به کمک چالش های موجود نظام بیاید و بتواند در محلات نقش آفرینی داشته باشد و محوریت بیابد و صرفاً به کارکرد عبادی هر چند اصلی، معطوف نباشد و مساجد از صرف عبادتگاه به مساجدی به عنوان قرارگاه جامعه سازی و جامعه پردازی ارتقا بیایند.
وی با بیان اینکه در نگاه بلندمدت این سند با افق تمدنی، مساجد باید بتوانند در مسیر تمدن سازی حرکت کنند، گفت: این ارتقای کارکردها و بهینه شدن عملکرد مساجد در کوتاه مدت اگر بر یک سیر منطقی و برنامه های حساب شده با نگاه بلندمدت در تمدن سازی باشد این امکان را برای کشور و جامعه فراهم می کند.
همایونفر تاکید کرد: به عبارت بهتر، این سند می کوشد و درصدد است تا خشت و سنگ بنای اول باشد به عنوان سند ملی مسجد از سوی عالی ترین نهاد ترسیم کننده سیاست های فرهنگی در نظام یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی. در مسیر ترسیم این سند که چهار بخش محتوایی دارد، هم مستندات علمی و هم اقدامات صاحبنظران به کار گرفته می شود و هم بخش های مختلف سند در معرض نظر اندیشمندان قرار می گیرد و نظرات شخصیت های حقیقی و حقوقی موثر در موضوع مسجد دریافت می شود.
۴ بخش مفهومی سند ملی مسجد
این کارشناس حوزه فرهنگ در ادامه ابراز کرد: ساختار نهایی سند ملی مسجد بر اساس ساختار استاندارد و موردمطالبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است اما در آن در چهار بخش مفهومی وجود دارد نخست نگاه به مسجد در مدیریت کلان نظام بررسی می شود اینکه از کداوم زاویه باید به مسجد نگاه شود. دوم پیشینه کاوی و سوابق تقنین و گونه شناسی مساجد و … مورد توجه قرار می گیرد.
وی افزود: وضعیت شناسی امروز مساجد در حوزه مولفه ها و متغیرهای مختلف اعم از ارکان، عوامل مداخله گر و شرایط محیطی و … است، از جنبه آمار و داده ها و آسیب ها و ضعف های موجود و توانمندی های موجود به نوعی فراتحلیل می شود، این نشان می دهد که در بخش مفهومی سند با چه تصویری از مدیریت خُرد و کلان مساجد مواجه هستیم چه درون سیستمی و چه برون سیستمی.
همایونفر در ادامه بیان کرد: در بلوک معنایی سوم مسئله نقشه اهداف آرمانی در موضوع مسجد با نگاه جامعه پردازی و تمدن سازی مدنظر است، اینکه مسجد تراز اسلامی چه کیفیتی دارد و شاخصه های کیفی و کمی آن شامل چه مواردی می شود مسجد تراز انقلاب و مسجد جامعه ساز و تمدن ساز مدل مطلوب و نگاه آرمانی ما است.
وی تصریح کرد: بلوک چهارم مفهومیِ مدنظر در این سند، بسته کلان سیاست پژوهی درباره مسجد است که طبیعتاً در یک افق چندساله (۵ یا ۱۰ ساله) دیده می شود، در این افق چشم انداز، اهداف عملیاتی، سیاست ها و راهبردها و سبدی از اقداماتی که برای این مهم ضرورت دارد، تبیین می شود و نهایتا سهم نهادهای موثر در مسجد تبیین می شود که با مشارکت خود این نهادها است و هر نهادی سهم خود را در میان می گذارد و سهم عملیاتیش را نیز مشخص می کنند.
زمانبدی تصویب و ابلاغ سند
به گفته همایونفر در مراحل بعدی، این سند پس از تصویب در کمیته تخصصی با مشارکت نهادهای ذیربط، مراحل تصویب و ابلاغ در شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز طی می کند و نهایتاً در برنامه ای منسجم به سمت ارتقای کارکردها و نقش محوری مساجد در تحول بخشی به فضای اجتماعی حرکت می کنند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: کار مطالعاتی صورت گرفته اکنون در حال تدوین پیش نویس ها هستیم، امید است در یک ماه آتی کمیته تخصصی را تشکیل دهیم تا سند بررسی و تصویب شود و امید است در ماه های آتی، قبل از پایان سال به شورای عالی انقلاب فرهنگی تحویل شود.
منبع: خبرگزاری شبستان
