مقدمه
دین مبین اسلام و کلام الله مجید برای مطالعه و کتابخوانی و کسب علم ارزش و اعتبار خاصی قائل شده است. اهمیت کتابخوانی در اسلام به قدری است که معجزه پیامبر اکرم(ص) از نوع کتاب است و در این کتاب مقدس هم اولین آیاتی که بر پیامبر(ص) نازل شده با امر به خواندن و الفاظ کتاب، قلم، و علم توأم شده است. اهمیت کتاب و کتابخوانی و عظمت و شرافت کتاب در اسلام تا حدی است که خداوند متعال به قلم و به آنچه می نویسد، قسم یاد می کند.
در بعضی از روایات و احادیث از کتابخانه به عنوان بوستان نام برده شده و توصیه شده است که علم را با نوشتن و کتابت در بند کنید و زیباترین تعبیر، اطلاق عنوان کتاب به قرآن است.
مطالعه کردن، یعنی بهتر و بیشتر دانستن و بهتر دانستن، یعنی بهتر سخن گفتن، بهتر اندیشیدن و بهتر عمل کردن و چه کسی یافت می شود که از این خصوصیات بی نیاز باشد. مطالعه تنها راه رسیدن به علم است و جز آن راهی وجود ندارد. اگر مطالعه نباشد، علمی هم در کار نخواهد بود.
کم توجهی به مطالعۀ کتاب و پایین بودن سرانۀ مطالعه، یکی از معضلات مهم فرهنگی کشور ماست که به دغدغه ای بزرگ برای مقام معظم رهبری(حفظه الله) و مسؤلین دلسوز فرهنگی تبدیل شده است. به طوری که معظم له می فرمایند: «برای یک ملت خسارت بزرگی است که افراد آن با کتاب سر و کار نداشته باشند. امروز کتابخوانی و علم آموزی، نه تنها وظیفۀ ملی؛ که یک واجب دینی است. در جامعۀ اسلامی کتابخوانی باید فراگیر شود.»
و در جایی دیگر می فرمایند: «وظیفۀ همۀ افراد فرهیخته و همۀ نهادهای فرهنگی کشور است که در اشاعه، گسترش و تقویت هرچه بیش تر مسئلۀ کتاب و کتابخوانی اهتمام ورزند و در یک کلام، همۀ درد آشنایان و دل آگاهان به منظور بسیج همگانی برای گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی بپا خیزند تا هنگامۀ خجسته ای پیش آید که در آن کتاب همه جا، برای همه کس و در همه وقت به وفور یافت شود و مطرح باشد و نیز هیچ کس، در هیچ جا، هیچ بهانه ای برای کتاب نخواندن نداشته باشد.» مساجد در طول تاریخ ۱۴۰۰ ساله، کارکردهای فراوانی داشته که بعضی از آنها به فراموشی سپرده شده اند. از جمله کارکردهای مساجد، گسترش دانش بوده است؛ چراکه یکی از مناسب ترین مکانها برای ترویج فرهنگ کتابخوانی، مساجد است، لذا بر متولیان مساجد، به خصوص ائمۀ محترم جماعات فرض است که برنامه ریزی کنند تا مؤمنین از زمان حضور خود در مسجد بیشترین بهره را ببرند.
آنان می توانند ضمن اجرای برنامه های خود، نسبت به ترویج فرهنگ کتابخوانی اقدام کنند.
در اواخر سال ۹۵ در مسجد امام حسین(ع) شهرستان دلیجان، برنامۀ کتابخوانی نمازگزاران با عنوان «طرح تنفس اوراق» شروع شد که با استقبال نسبی مواجه گشت و بعضی از مساجد شهرستان از آن الگو گرفته، این برنامه را جزء یکی از برنامه های مسجدشان بعد از نماز قرار دادند. این طرح به دلیل فراهم بودن شرایط در مساجد و ساده و کم هزینه بودن، استعداد گسترش در تمام مساجد کشور را دارد. بنابراین، به کلیۀ روحانیون مبلغ پیشنهاد می شود تا در صورت صلاحدید و امکان، این طرح را در مسجد خود اجرا نمایند.
نام طرح
با توجه به اینکه در بسیاری از مساجد، منازل، کتابخانه ها و.. . کتابهای زیادی وجود دارد که مطالعه نمی شوند، گویا کتابها در بین قفسه ها در حال خفه شدن هستند و برداشتن و ورق زدن و مطالعۀ آنها فرصتی برای نفس کشیدنشان می باشد، بنابراین نام این طرح را «طرح تنفس اوراق» گذارده ایم.
هدف طرح
طرح تنفس اوراق این اهداف را دنبال می کند:
۱- توسعۀ فرهنگ کتابخوانی بین نمازگزاران مساجد؛
۲- ارائۀ الگوی مناسب کتابخوانی برای سایر مراکز فرهنگی؛
۳- جایگزین کردن کتاب به جای استفادۀ بی مورد از فضای مجازی؛
۴- توجه به کارکردهای مورد غفلت مساجد؛
۵- جذب علاقمندان به مطالعه در مسجد؛
۶- ارائۀ چهره ای متفاوت از مساجد به جامعه؛
۷- هماهنگی مساجد با تحول اسلامی در راه تحقق تمدن اسلامی.
روش اجرای طرح
جهت اجرای طرح تنفس اوراق، مراحل ذیل انجام می گردد:
۱- اعلان طرح در مسجد و عضو گرفتن از میان داوطلبان؛
۲- ارسال پیامک به اعضا جهت یادآوری (حداقل در چند ماه اول )؛
۳- دعوت از شخصیتهای فرهنگی – مذهبی برای شرکت در طرح و آشنایی با آن و تبلیغ طرح؛
۴- نقل حدیث، آیه یا نکته ای مناسب شبها بین نماز مغرب و عشا توسط امام جماعت و اجرای طرح در قالب یکی از موضوعات زیر:
الف) بیان ارزش بنیانگذاری سنتهای حسنه: از آنجا که طرح ابتکاری بوده و قبلاً به این شیوه در مساجد برگزار نمی شده، جا اندختن آن بینانگذاری سنت حسنه است؛
ب) بیان فضیلت حضور و ماندن در مساجد: افرادی ممکن است ادعا کنند که اهل مطالعه هستند؛ اما در منزل یا جاهای دیگر آن را انجام می دهند که این گونه احادیث باعث تشویق آنان به مطالعه در مسجد می شود؛
ج) بیان جایگاه دانش اندوزی از جهت شرع، عقل و عرف.
۵- توزیع کتاب میان نمازگزاران؛
۶- شروع مطالعه به مدت ۱۵ دقیقه؛
۷- بیان خلاصۀ مطالب خوانده شده توسط یکی از اعضا.
نکات اجرایی
۱- روحانیون محترم برای شروع کار می توانند از «ماهنامه مبلغان» استفاده کنند و به تدریج با تهیۀ کتابهای جیبی مختصر که در ۱۵ دقیقه قابل مطالعه باشند، کار را ادامه دهند و در ضمن، از نمازگزاران و خیّرین نیز جهت تهیۀ کتب کمک بگیرند؛
۲- از علمای شهر یا نمازگزارانی که کتابخانۀ شخصی دارند، خواسته شود کتاب های خود را به این طرح اختصاص دهند؛
۳- نمازگزاران محترمی که سیر مطالعاتی منظمی دارند و کتابهایی را مطالعه می کنند که در یک جلسه به اتمام نمی رسد، می توانند سیر مطالعاتی خود را در موضوع خاصی به مسجد اختصاص دهند؛
۴- روحانیون محترمی که علاقمندند خودشان مطالب را تهیه و چاپ کنند، مناسب است خلاصه ای از هفت صفحۀ قرآن را که در طول هفته به صورت یک صفحه ای بعد از نماز خوانده می شود، تهیه و با عنوان «تفسیر هفتگی» نامگذاری کنند تا نمازگزاران علاوه بر تلاوت هفت صفحه، با معارف آن نیز آشنا شوند و یا می توانند محتوای سخنرانی و مطالبی را که در مسجد ارائه می کنند در اختیار مؤمنین قرار دهند؛
۵- تهیۀ کتابهایی مناسب سن کودکان و تشویق آنها در هر جلسه؛
۶- تبادل کتابهای مطالعه شده با مساجد دیگری که این طرح در آنها انجام می شود.
در دیگر رسانه ها ببینید:
پایگاه اطلاع رسانی حوزه
