سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان با موضوع “جهاد تبیین و ضرورت اصلاح برداشت های ناروا از دین”، سال ۱۴۰۱
گفتیم که بعضی افراد تلقی تکلیفی نابجا از دین دارند و برداشت شان از دین، این است که دین یکسری تکالیفی را به انسان می دهد که باید مو به مو اجرا شود، این نه اوج دینداری است و نه همه دینداری، بلکه آنچه که در دین مهم تر از تکلیف هست، تشخیص تکلیف است و تشخیص تکلیف از یک جایی به بعد به عهده فرد گذاشته میشود. دین از ما فهم می خواهد و آنقدر تکلیف دردین پیچیده است که چیزی به نام قدرت تشخیص مطرح شده است. این قدرت فهم تکلیف است که ارزشمند است. در مورد ولایت هم همین طور است و رابطه امام و امت یک رابطه دستوری نیست.هم در مورد امام و هم در مورد دین، مرحله ای به نام تشخیص تکلیف وجود دارد که مرحله حساسی است. تشخیص تکلیف به معنای تشخیص آنچه هست که باید انجام بدهیم. ما در قرآن مفهومی داریم به نام ولیجه یا ولائج که در سوره توبه آمده است. ولیجه به معنای کسانی هست که در شما صاحب نفوذ از نظر فکری هستند و حرفشان را میپذیرید. در اسلام داشتن ولیجه خیلی نهی شده است و گفته شده است به جز خدا و ائمه به کسی اتکا نکنید. خداوند در قرآن میفرماید: شما گمان می کنید ما شما را امتحان نمی کنیم تا بدانیم ولائج شما چه کسانی هستند؟ این یک مسئله مهم هست و یکی از هدفهای امتحان های الهی همین دانستن ولائج است. امام رضا علیه السلام می فرماید: «در آخرالزمان فتنه هایی رخ میدهد که ولائج آثار خودشان را از دست میدهند.» اصلاً بحث این نیست که انسان یک موجود تابع محض باشد، بلکه انسان باید به قدرت تشخیص برسد. دین یعنی رساندن انسان به تشخیص تکلیف.