اگر در گذشته استقبال چندانی از حضور کودکان در مساجد نمی شد این روزها دغدغه اهالی مسجد ایجاد شور و نشاط در محیط مساجد با حضور پرشور کودکان و نوجوانان است؛ بدین منظور باید راهکارهای جذب آنها به سمت مسجد را شناخت و از آن در این راه بهره مند شد.
به گزارش روابط عمومی بنیاد هدایت، اگر در گذشته استقبال چندانی از حضور کودکان در مساجد نمی شد این روزها دغدغه اهالی مسجد ایجاد شور و نشاط در محیط مساجد با حضور پرشور کودکان و نوجوانان است.
در دنیایی زندگی می کنیم که بدخواهان با تمام قوا و صرف هزینه های گزاف از هیچ تلاشی برای دور شدن قشر جوان از معنویات فروگذار نیستند پس باید در مقابل ترفندهای دشمن ما نیز به سلاح های نوین مجهز شویم تا با نفوذ در افکار فرزندان مسیر تعالی را به آنها آموخته و اجازه رسوخ بیگانگان در فکر و ذهن آنها را ندهیم.
اینکه چه شیوه ای به کار برده تا مسجد از وجود کودکان و نوجوانان سرشار شود ضرورتی است که باید اهالی و ارکان مسجد از آن آگاه باشند. البته چه خوب است که در این مسیر خانواده و مدرسه نیز در تشویق بچه ها به سمت مسجد همراه باشند تا این مهم به بهترین شکل ممکن عملی شود.
قاعده جذب حداکثری و دفع حداقلی نکته مهمی است که باید در کنار شیوه های جذاب تشویق و جذب کودکان به سمت مسجد به کار گرفته می شود. امری که باید ارکان مسجد همچون هیات امنا، کانون فرهنگی، پایگاه بسیج و اهالی مسجد در عمل به آن پایبند باشند.
حال که ضرورت جذب کودکان و نوجوانان به سمت مسجد احساس شد باید راهکار آن نیز شناسایی و فرا گرفته شود.
با حجت الاسلام احسان اسدی از مبلغان فعال در حوزه کودک و نوجوان همراه شدیم تا با راهکارها و شیوه جذب کودکان و نوجوانان به سمت مسجد آشنا شویم. شما را به مطالعه این گفتگو دعوت می کنیم.
پیوند مسجد و مدرسه
به اذعان حجت الاسلام اسدی، مدرسه مرکز تجمع کودکان و نوجوانان است که ارتباط و پیوند مدرسه و مسجد می تواند در جذب دانش آموزان به سمت مسجد موثر باشد.
وی حضور امام جماعت مسجد در مراسم نماز جماعت مدارس همجوار حداقل هفته ای سه مرتبه برای برقراری ارتباط با دانش آموزان را موثر می داند و می گوید: حضور امام جماعت در جلسات ستاد نماز مدرسه، انجمن اولیاء و مربیان، شورای معلمین و ارائه مباحث مربوط به مسجد، نماز و…، هماهنگی های لازم بین عوامل مسجد و مسوولین مدرسه، حضور امام جماعت مسجد برای شرکت در مناسبت های مذهبی، ملی و انقلابی مدرسه و حضور در مدارس برای تقدیم هدیه به دانش آموزان ممتاز درسی و اخلاقی می تواند در تشویق و جذب دانش آموزان به سمت مسجد موثر باشد.
پذیرفتن کودک
از آنجایی که نقش ارکان مسجد در پذیرفتن کودکان و نوجوانان موثر و ضرورت دارد لازم است خادمین و اهالی مساجد برای برخورد خوب و مناسب با کودکان توجیه شوند.
به اعتقاد حجت الاسلام اسدی، گاهی شاهدیم که بعضی از افراد برخوردهای تندی با کودکان دارند و این به خاطر عدم اطلاع آنها از روحیات و خصوصیات سنی این سنین است که لازم است توسط امام جماعت توضیحات لازم داده شود.
مسئولیت دادن به کودکان
مسئولیت دادن به کودکان و نوجوانان هر چند کوچک، عاملی است که می تواند در تشویق شدن آنها برای حضور در مسجد موثر باشد.
حجت الاسلام اسدی می گوید: کودک و نوجوانی که مسئولیتی در مسجد به او داده می شود خود را متعلق به مسجد و مسجد را متعلق به خود می داند و تمام تلاش خود را برای انجام وظیفه که به او سپرده شده بکار می بندد لذا ضروری است فعالیت های مساجد به دست آنها سپرده شود و هیأت امنا و امام جماعت مدارس نظارت و رهبری را به عهده گیرند.
مسئولیت هایی که می توان به کودکان، نوجوانان و جوانان داد شامل: مسئولیت کتابخانه، اذان، اقامه، قرائت قرآن، دعا پس از نماز، کفشداری، پهن کردن سجاده ها، سیستم صوتی، برنامه ریزی و اجرای مناسبت ها، تزئینات و تبلیغات و زیبا سازی مسجد، مسئولیت فنی مسجد (با توجه به تخصص دانش آموزان بخصوص رشته های فنی) است.
تجلیل از ممتازان درسی و اخلاقی
این مبلغ فعال در عرصه کودک و نوجوان راهکار دیگر تشویق کودکان به سمت مسجد را تجلیل از ممتازان درسی و اخلاقی عنوان می کند و می گوید: برخی از امامان جماعت و مدیران مدارس برای ایجاد پیوند دانش آموزان با مساجد برنامه های تشویقی خود را در مساجد محل انجام می دهند که کار بسیار شایسته ای است.
کودکان و نوجوانان در مساجد حضور یافته و همراه با انجام سایر برنامه ها از دست مدیر و امام جماعت هدایا و لوح تقدیر خود را دریافت می کنند.
موذن کوچک
اذان شعار اسلام و اعلام وقت نماز است چه خوب است که مؤذنین مساجد از بین کودکان، نوجوانان و جوانانی که قبلاً تمرین مؤذنی کرده اند و اذان را زیبا و صحیح بیان می کنند انتخاب شوند.
حجت الاسلام اسدی می گوید: متأسفانه در برخی از مساجد افرادی اذان می گویند که از نظر صوت نازیبا و از نظر صحت قرائت نیز اذان را غلط بیان می کنند. با یک برنامه ریزی مختصر و در اختیار گذاشتن یک نوار و یا سی دی اذان تعدادی از کودکان و نوجوانان را می توان پرورش داد تا مؤذنین خوبی برای مساجد باشند.
ارتباط صمیمی با کودکان
ارتباط صمیمی امام جماعت مسجد با کودکان، نوجوانان و جوانان یکی از مهمترین عوامل جذب و استحکام حضور آنان در مساجد است؛ مسئله ای که حجت الاسلام اسدی به آن تاکید دارد و می گوید: اگر امام جماعت چند دقیقه ای مانده به اذان در مسجد حضور داشته باشد و گفتگویی دوستانه، خیرخواهانه و پدرانه با کودکان، نوجوانان و جوانان داشته باشد در جذب آنها و یا تداوم حضور آنها بسیار مؤثر است.
به اعتقاد این کارشناس مذهبی، گاهی یک لبخند روحانی به یک جوان، گاهی یک گفتگوی دوستانه، گاهی یک دست به شانه نوجوان زدن، یکی دو قدم با او هم قدم شدن و صحبت های نوجوان را شنیدن مسیر زندگی او را تغییر می دهد.
ارتباط چهره به چهره
اگر امام جماعت مسجد حلقه هایی از گروه های مختلف علمی، مذهبی و… را تشکیل دهد و ارتباط چهره به چهره با کودکان، نوجوانان و جوانان داشته باشد بسیار در جذب آنها مؤثر است.
حمایت از کودکان
مساجدی که کمک هایی از موقوفات دارند یا به نحوی می توانند نسبت به تهیه برنامه های امام جماعت در جذب جوان و… اقدام کنند، به منظور تبلیغ و جذب کودک، نوجوان و جوان می توانند در مناسبت های مختلف و تحت برنامه امام مسجد و به اسم مسجد و با هماهنگی برای کودکان و نوجوانان و… حمایت هایی را انجام دهند.
ارتباط با مامومین
حجت الاسلام اسدی با اشاره به اینکه امام جماعت مسجد می تواند از فرزندان مامومین برای شرکت در برنامه ها دعوت کند، می گوید: معمولاً در مساجد افراد مسن حضور می یابند که هر یک از آنها اگر یک نفر از فرزندان یا نوه های خود را به مسجد بیاورند حضور کودکان و نوجوانان و جوانان در مساجد رونق می گیرد(امام مسجد و محله با ارتباط گیری موثر در منازل با برنامه های فرهنگی و جذاب محله محور می تواند در این امر موثر باشد)
قرار ملاقات در مسجد
آنطور که این کارشناس مذهبی گفته، گروه های همسال بخصوص دانش آموزان عضو تشکل ها می توانند قرارهای ملاقات رسمی و غیر رسمی خود را با هماهنگی مسئولین مدرسه در مساجد برگزار کنند.
برگزاری مسابقات
همچنین برگزاری مسابقات مختلف، از جمله عوامل مؤثر بر جذب کودکان، نوجوانان و جوانان به مساجد است؛ مسابقاتی از قبیل احکام، قرآن، نهج البلاغه، حفظ حدیث(با جذاب سازی و شیوه نوین)، خطاطی، نقاشی، مسابقات ورزشی(دو، دوچرخه سواری و فوتبال) نقش بسیار سازنده ای در گرایش آنها به سمت مسجد دارد.
اطلاع رسانی برنامه ها
شاید بتوان گفت یکی از مشکلات موجود در مساجد، نحوه اطلاع رسانی فعالیت ها به کودکان، نوجوان و جوان است؛ در این زمینه اگر مباحث روز مثل کار با نرم افزار های کاربردی موبایلی و سواد رسانه و پخش یک فیلم و تحلیل آن و…انجام گیرد؛ بسیار موثر است.
حجت الاسلام اسدی معتقد است متولیان امر بخصوص امام جماعت مسجد، کانون ها و پایگاه های مستقر در مسجد می توانند برنامه ها را با همکاری مدیران و مربیان مدارس به اطلاع دانش آموزان برسانند و تبلیغات لازم در این خصوص انجام گیرد؛ ضمن اینکه در این زمینه فضا و برنامه مسجد باید لذت بخش باشد.
اردوهای تفریحی و زیارتی/ جلب مشارکت خیرین
وی با بیان اینکه برگزاری اردوهای علمی، تفریحی، زیارتی و… در جذب و تربیت دینی دانش آموزان بسیار مؤثر است، می گوید: خیرین می توانند با تأمین بخشی از هزینه های اجرایی فعالیت های اردویی و فرهنگی مساجد نقش بسیار مهمی در سازندگی نوجوانان و جوانان داشته باشند.
بهترین راهکار اشتغالزایی و کمک به رشد درسی وآینده نوجوان و جوان است تا نوجوان و جوان مسجد را محل رشد دنیا و آخرت خود بداند.
حجت الاسلام اسدی به ضروت برنامه ریزی برای تجلیل از کودکان، نوجوانان و جوانانی که در مساجد حضور می یابند اشاره می کند که بر تداوم حضور آنها (البته باید رعایت شرطی نشدن آنان را مورد توجه داشت) در مسجد تاثیر گذار است.
استفاده از شیوه های تبلیغی جدید
وی با تاکید بر ضرورت استفاده از شیوه های تبلیغی جدید در مساجد می گوید: معمولاً در انجام تبلیغات به اولین چیزی که فکر می کنیم سخنرانی است.
هر چند که سخنرانی در جای خود با رعایت اصول آن بسیار مؤثر است اما با توجه به روحیه کودکان، نوجوانان و جوانان، آنان حوصله و علاقه ای برای شنیدن از خود نشان نمی دهند و باید از شیوه های تبلیغی دیگری نیز استفاده کرد.
طولانی نشدن نماز
طولانی نشدن نماز جماعت نیز از عوامل مؤثر برای جذب کودکان، نوجوانان و جوانان و حفظ و تداوم حضور آنها در مساجد است؛ امری که حجت الاسلام اسدی به آن تاکید دارد و می گوید: چه خوب است که امام جماعت مسجد به واجبات نماز جماعت اکتفا کنند و مستحبات را برای بعد از نماز بگذارند.
تقویت کتابخانه مساجد
وی همچنین تقویت کتابخانه مساجد با کتاب های مفید و ارائه فهرست کتاب های موجود در کتابخانه مساجد به مدارس را از دیگر عوامل جذب گروه سنی کودک و نوجوان به سمت مسجد می داند و عنوان می کند: اگر معلمین و مسئولین مدارس از فهرست کتاب های موجود در کتابخانه مساجد مطلع باشند می توانند تحقیقاتی که به دانش آموزان می دهند در آن راستا باشد تا دانش آموزان بتوانند از امکانات موجود مساجد نیز استفاده کنند.
بیان فلسفه نماز
حجت الاسلام اسدی با تاکید بر تبلیغات گسترده در خصوص نماز و بیان فلسفه نماز به نوجوانان و جوانان، می گوید: تعدادی زیاد از نوجوانان و جوانان علت اینکه چرا باید نماز بخوانند را نمی دانند. باید به روش های مناسب و قابل درک فلسفه نماز توسط معلمین، دبیران، مسئولین مدرسه و امام جماعت مسجد بیان شود.
نقش والدین در ترغیب فرزندان
به اعتقاد این کارشناس دینی، نقش والدین در ترغیب فرزندان به نماز بسیار مؤثر است وقتی قول و عمل والدین در مورد نماز یکی باشد و نوجوان ببیند که والدین او به نماز بیش از هر چیزی اهمیت می دهد او نیز به این امر الهی ترغیب می شود.
تقویت باورهای دینی
وی با اشاره به اینکه طبق تحقیقات انجام شده باورهای دینی و مذهبی نقش بسیار مهمی در آلوده نشدن نوجوانان و جوانان به انواع انحرافات دارد، عنوان می کند: در دنیای کنونی که بسیاری از آسیب های روحی، روانی و حتی جسمی جوانان و نوجوانان را تهدید می کند تنها راه نجات فرزندان متصل کردن آنها به خدا با وسیله نماز است.
حجت الاسلام اسدی در پایان به نکته کلیدی در جذب گروه سنی کودک و نوجوان به سمت مسجد اشاره دارد و آن اینکه «راه جذب جوان ها تصرف دل آنها است».
در دیگر رسانه ها ببینید:
خبرگزاری شبستان
